De eerste transgender politicus

Excuus trans of model politicus

Nederland kent geen transgender politici op het hoogste niveau. Den Haag is nog vrij van trans politici. Dat zal gaan veranderen. Het is slechts een kwestie van tijd. Er is op het emancipatievlak sprake van een soort momentum. De zichtbaarheid van transgender personen is de afgelopen paar jaar zodanig toegenomen dat het niemand zal verbazen wanneer er in 2017 een transgender persoon kandidaat staat voor de Tweede Kamer.

GroenLinks, PvdA, D66 en VVD hebben actieve transgender leden. Het zijn enkelingen die zich in hun partij veelal hard maken voor transgenderthematiek. Dat is bijzonder belangrijk. Politieke partijen zijn nu eenmaal cisgender bolwerken en zullen dat altijd blijven. Verandering van binnenuit zal daarom sneller gaan wanneer transgender leden van zich laten horen. Of daarmee deze eerste generatie actieve transgender leden ook het nationale politieke platform bereiken is nog de vraag.

Je bent namelijk altijd de eerste, altijd getekend door je strijd voor transgender zichtbaarheid. Witte cisgender personen zonder fysieke beperkingen kennen dit niet. Het risico is daardoor dat ze je altijd als dé transgender zullen zien in je partij. De vraag is of een politieke kandidaat daar voordeel of nadeel van heeft.

De situatie is denkbaar dat dit in een politieke partij behoeftes van token-diversiteit aanspreekt. Politieke partijen in Nederland hebben veelal moeite om de diversiteit die de Nederlandse samenleving kent te laten weerspiegelen in de eigen gelederen. Het is daarom aanlokkelijk om juist die enkele leden die wél die diversiteit uitstralen als oneerbiedige excuuskandidaat op de lijst te zetten. De onvermijdelijke vraag of die kandidaat wel echt wat in huis heeft dringt zich dan op.

Politieke partijen die zichzelf serieus nemen branden daar hun vingers niet aan en gaan niet voor excuusdiversiteit. Ze willen diversiteit die niet ten koste gaat van kwaliteit.Ze willen mensen die niet enkel hun natuurlijke achterban aanspreken, maar een zogenaamd breed profiel hebben.

Dat is leuk en wel voor trans personen met politieke ambities, maar het neemt niet weg dat ze de eerste trans in de Haagse arena zullen zijn. Je zal ondanks je kwaliteit veroordeeld zijn tot voorbeeld-trans en rolmodel-status verwerven. Daar zorgt de media wel voor.

Hier staat tegenover dat de partij die graag aandacht wil trekken met een trans op de lijst die kandidaat daar niet voor 100% op voor kan bereiden. Een noviteit is een noviteit, we moeten echt naar het buitenland kijken hoe dit uit kan pakken. Maar een Polen of Venezuela zijn geen Nederland. Je zal als eerste trans kandidaat op een serieuze plek wel zelf goed moeten weten wat jouw transgender verhaal is.

Wanneer je als voorbeeld niet sensitief bent voor diversiteit onder trans personen doe je de emancipatie al snel meer kwaad dan goed. Een excuuskandidaat zal eerder in die val lopen. Je zal namelijk niet tot nadenken over dit soort zaken verleid worden wanneer je het allemaal in de schoot geworpen krijgt.

Maar ook als kwaliteitskandidaat zal een politieke partij je daar niet op voorbereiden. Daar is de sensitiviteit voor transgenderthematiek in de politiek te gering. Het zal de trans persoon zelf zijn die zich moet voorbereiden op die voorbeeldrol en rolmodelstatus. Maar wanneer weet je of sensitief genoeg bent?

Dat zal alleen de transgendergemeenschap ze kunnen vertellen. Een Caitlyn Jenner adept in de politiek zal de handen bijvoorbeeld niet op elkaar krijgen. De media zal er van smullen, maar bij trans personen in Nederland zal het meer frustratie dan lof oproepen. Niet dat een trans politicus zich voorbeeldig moet gedragen naar de maatstaven van trans activisten. Maar wanneer die dat niet doet, dat die dan over het inzicht beschikt dat je ‘inderdaad alleen jezelf representeert, maar jij  je ook op een podium begeeft waar jouw woorden en gedrag gewogen worden alsof je “de transgender” representeert’.

Politieke partijen kunnen daarom beter wél de strijdbare trans personen die politieke ambitie hebben steunen. Vooral wanneer ze een achtergrond hebben in de trans emancipatie. Zij zijn namelijk gepokt en gemazeld in de discussie over diversiteit onder transgender personen. Zij zijn het die hun eigen verhaal keer op keer hebben bijgesteld en hun eigen belang opzij zetten voor het bredere transgenderbelang. Zij zullen media kunnen corrigeren en de rolmodel-status met bescheidenheid vervullen. Het gaat bij de eerste trans persoon in de landelijke politiek namelijk niet om die persoon zelf maar om een mijlpaal in de transgender representatie.