‘Onder discriminatie of discrimineren wordt verstaan elke vorm van onderscheid, elke uitsluiting, beperking of voorkeur, die ten doel heeft of ten gevolge kan hebben dat de erkenning, het genot of de uitoefening op voet van gelijkheid van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden op politiek, economisch, sociaal of cultureel terrein of op andere terreinen van het maatschappelijk leven, wordt teniet gedaan of aangetast.’
Zo staat het in ons wetboek van strafrecht, artikel 90quater.
Het is daarom goed dat discriminatie strafbaar is. Aantasting of vernietiging van de uitoefening van de gelijkheid van de rechten van de mens of hun fundamentele vrijheden hoort ten alle tijden bestreden te worden. Helaas denken de Nederlandse media daar anders over. Vooral wanneer het op vrouwen en zwarte Nederlanders aankomt, hun discriminatie is geïnstitutionaliseerd. Daarmee is ons strafrecht een lege huls, vervolging valt namelijk enkel obscure reaguurders ten deel.
Recent kennen we de behandeling van Sylvana Simons en Anne Fleur Dekker. Zij kunnen aantonen dat ze beledigd zijn als persoon, maar niet omdat ze vrouw zijn, althans dat maakt de discriminatie die daarom hen ten deel valt niet strafbaar.
Belediging van mensen op grond van hun geslacht is namelijk niet strafbaar (artikel 137c). Aanzetten tot haat wel. Maar ja, wat is er nu makkelijker aan te tonen? De belediging van vrouwen tiert welig op Twitter, Facebook en zekere internetfora en websites. De institutionalisering door onze publieke omroep en in grote dagbladen is echter een probleem waar ons strafrecht zich ook over uit hoort te spreken.
Het is niet te verkopen dat we in onze cultuur waarin wordt neergekeken op vrouwelijkheid, vrouw-zijn en zogenaamd vrouwelijk gedrag geen mogelijkheid is daar via het strafrecht iets tegen te doen.
Zo gaat er nu een petitie rond over het TV-programma ‘Neem je zwemspullen mee’. Een duidelijker voorbeeld van hoe er op de publieke omroep de uitoefening van gelijke rechten van vrouwen wordt aangetast is er niet te geven. In het onderdeel Dik of Zwanger is de vraag aan een set mannen of een vrouw zwanger is of dik. Dat hoort dan grappig te zijn. Het beeld is helder: vrouwen, in dit geval dikke vrouwen, worden op hun uiterlijk beoordeeld.
Het programma stelt daarmee een voorbeeld: over het uiterlijk van dikke vrouwen mag je oordelen. Deze praktijk wordt in het programma niet weersproken. Het is dus oké, leren we als publiek, om deze vrouwen niet als mens te zien maar als object waarvan we ons moeten afvragen of ze eigenlijk niet gewoon dik zijn.
De vraag is dan: kan een vrouw die dik is nog in gelijkheid haar echten uitoefenen? Aantasting van rechten zit in de obstakels die anderen creëren. Die obstakels zijn het opdringen van schaamte over het uiterlijk, en de opvatting dat dikke vrouwen een object zijn voor komische tv, in plaats van volwaardige burgers met gelijke rechten. Je volwaardigheid als mens wordt je ontnomen, wat leidt tot economische ongelijkheid, maar ook politiek. Ga maar als dikke vrouw een politiek betoog houden. Het is niet moeilijk je in te beelden dat jouw mening makkelijker terzijde wordt gelegd dan die van een slanke witte man.
De kernvraag die tv-makers in dit geval is zich in de oren mogen knopen is: Als dikke vrouwen gelijk rechten genieten, waarom zouden ze dan tot object gemaakt worden van dit soort seksistische televisie?
Die vraag kan je keer op keer in iets andere vorm gieten.
Als feministische vrouwen gelijke rechten genieten, waarom zouden ze dan object gemaakt worden van seksistische columns?
Als zwarte vrouwen gelijke rechten genieten, waarom zouden ze dan object gemaakt worden van seksistische en racistische radio-grappen?
Ga zo maar door!
Maar bij wet kunnen we daar maar weinig tegen doen. Het aantal vervolgingen van discriminatie an sich door het OM is al abominabel. Zelfs bij racisme dat een eigen wetsartikel kent. Maar met seksisme valt er dus nog minder aan te doen, zoals Anne Fleur Dekker al op Joop aankaartte. Ik schaar mij achter haar betoog.
De normalisering en institutionalisering van seksisme kan wettelijk vrijelijk voortwoekeren. Het wordt tijd dat we onze gelijke rechten opeisen. Strafbaarstelling van discriminatie op grond van geslacht, genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken hoort in ons Wetboek van Strafrecht.
Welke feminist in het parlement pakt dit op?
Sophie Schers 